داستان برند: IKEA بزرگ‌ترین خرده‌فروشی مبلمان در جهان

IKEA یکی از بزرگ‌ترین برندهای تولید و فروش مبلمان و لوازم خانگی است که انواع متنوعی از این محصولات را در فروشگاه‌های خود عرضه می‌کند.

اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|ایکیا (IKEA) برند بین‌المللی تأسیس شده در سوئد است. این شرکت با تمرکز روی مبلمان و لوازم خانگی آماده مونتاژ فعالیت می‌کند و چند سالی لقب بزرگ‌ترین فروشنده مبلمان در جهان را یدک کشیده است. بنیان‌گذار این شرکت، اینگوار کامپراد بوده که در سال ۱۹۴۳ و در سن ۱۷ سالگی این شرکت را تأسیس کرده است. نام ایکیا از حروف ابتدایی نام مؤسس، Ingvar Kamprad، محلی که او در آنجا بزرگ شده Elmtaryd و شهر محل زندگی‌اش یعنی Agunnaryd تشکیل شده است.
IKEA بیشتر با طراحی‌های مدرن در انواع محصولاتش و همچنین طراحی داخلی خیره‌کننده در فروشگاه‌هایش شناخته شده است. سادگی و احترام به طبیعت، از ویژگی‌های بارز محصولات این شرکت هستند. علاوه بر موارد ظاهری، آیکیا با توجه به برنامه‌های کنترل هزینه، جزئیات عملیاتی و توسعه دائمی محصولات شناخته می‌شود. این فعالیت‌ها باعث شده تا آیکیا در طول تاریخ خود در کنار توسعه بازار، قیمت‌ها را نیز کاهش دهد.
طبق آخرین آمار ارائه شده، IKEA در ۴۹ کشور جهان فعالیت داشته و ۴۱۵ فروشگاه در این کشورها تأسیس کرده است. وبسایت این شرکت، ۱۲ هزار محصول را برای کاربران عرضه می‌کند و آمار سالانه آن به بیش ۲ میلیارد بازدید می‌رسد. نکته جالب در مورد این برند آن است که آن‌ها یک درصد از مصرف چوب جهان برای محصولات تجاری را به خود اختصاص داده‌اند.

تاریخچه تأسیس

اینگوار کامپارد شرکت ایکیا را در سال ۱۹۴۳ تأسیس کرد. تمرکز اولیه این شرکت، فروش محصولات به‌صورت پستی بود. اینگوار ۱۷ ساله، پول تأسیس شرکت را از جایزه‌ای که پدرش برای موفقیت تحصیلی به او داده بود، فراهم کرد. محصولاتی اولیه شرکت او، انواع خودکار، کیف پول، قاب عکس، ساعت، جوهرات و جوراب بودند. اینگوار از همان ابتدا تمرکز خود را روی فروش محصولات با قیمت پایین معطوف کرد.
اولین آگهی تبلیغاتی آیکیا در سال ۱۹۴۵ در روزنامه‌های محلی چاپ شد. اینگوار در آن زمان به توانایی فروش محصولات به‌صورت مستقل رسیده بود. او از وانت‌ها تحویل شیر برای ارسال کالا به مشتریان استفاده می‌کرد.
فروش مبلمان، پنج سال بعد از تأسیس شروع شد. مبلمان‌های این شرکت توسط تولیدکنندگان فعال در جنگل‌ها و زمین‌های اطراف محل زندگی اینگوار تولید می‌شدند. پاسخ بازار به اولین محصولات شرکت قابل توجه بود و خط تولید شرکت توسعه یافت. در همین دوران و در سال ۱۹۵۱، شرکت با اتکا بر افزایش فروش، اولین کاتالوگ رسمی محصولاتش را منتشر کرد. این کاتالوگ، امروزه هم به‌عنوان یکی از نمادهای برند آیکیا شناخته می‌شود.

طراحی محصولات آماده مونتاژ

رقیبان آیکیا با مشاهده رشد سریع این شرکت، تامین‌کنندگان را مجبور کردند تا این برند جوان را تحریم کنند. به همین دلیل، IKEA تصمیم گرفت تا طراحی مبلمان را در داخل شرکت انجام دهد. در جریان خودکفایی در طراحی، یکی از کارگران در تجربه‌ای برای بهبود جابجایی مبلمان، پایه‌های میز را از آن جدا می‌کند. این رویکرد، اولین جرقه‌ها برای طراحی محصولات آماده مونتاژ را در ذهن طراحان این شرکت می‌زند. محصولاتی که در بسته‌بندی‌های تخت به مشتری عرضه می‌شدند.
اولین فروشگاه مستقل مبلمان ایکیا با نام Möbel-IKÉA در سال ۱۹۵۸ در شهر المهولت تأسیس شد. این فروشگاه، زیربنایی ۶۷۰۰ متر مربعی داشت و در آن زمان، بزرگ‌ترین نمایشگاه مبلمان در منطقه اسکاندیناوی بود.
یکی از طراحی‌های مشهور IKEA در لوازم خانگی، TORE نام دارد که به افزایش مکان ذخیره‌سازی در تجهیزات خانه و آشپزخانه مشهور است. این طراحی در سال ۱۹۵۸ و توسط یکی از کارمندان این شرکت به نام گیلیس لاندگرن طراحی شد. البته این طراحی پیش از آن در محصولات مخصوص آشپزخانه شرکت استفاده شده بود و لاندگرن آن را برای تجهیزات خانگی دیگر و خصوصاً کشوها بهینه‌سازی کرد.
تأسیس واحد کنترل و پیاده‌سازی استراتژی‌های آزمایش و بررسی محصولات، از سال ۱۹۶۱ در شرکت آیکیا پیاده‌سازی شد. این روند، بر اساس استانداردهای سوئد اجرا شد. ماریان گرابینسکی طراحی بود که در سال ۱۹۶۲، اولین نمونه‌های از کتابخانه‌های MTP ایکیا را معرفی کرد. این سبک از کتابهانه‌های کلاسیک، در سال‌های بعد در انواع نمونه‌ها و طرح‌ها عرضه شدند.
یکی از دلایل موفقیت ایکیا در سال‌های ۱۹۶۰، تولید انبوه همین کتابخانه‌ها بود که منجر به ارتباط نزدیک آن‌ها با تامین‌کنندگان لهستانی چوب شد. این ارتباط نزدیک تا امروز هم ادامه داشته و منجر به عرضه محصولات با قیمت مناسب‌تر توسط ایکیا شده است.

توسعه جهانی

اولین فروشگاه خارجی آیکیا در سال ۱۹۶۳ و در شهر اسلو نروژ تأسیس شد. تنها دو سال پس از این اتفاق، توسعه داخلی برند نیز با قدرت بیشتری پیگیری شده و بزرگ‌ترین فروشگاه آن‌ها در استکهلم تأسیس شد. این فروشگاه عظیم، ۳۱ هزار متر مربع مساحت داشت و هزاران نفر برای تماشای مراسم افتتاح آن، در محل فروشگاه حضور داشتند. طراحی این فروشگاه با الهام از موزه Guggenheim در نیویورک، به شکل دایره بود. موفقیت این فروشگاه باعث شد تا آیکیا یک مفهوم جدید را به کسب‌وکار خود اضافه کند. آن‌ها انبارهای سلف سرویس را به فروشگاه‌های خود اضافه کردند. در ادامه این فرآیندهای توسعه، فروشگاه Accenten برای عرضه تجهیزات آشپزخانه و پخت‌وپز افتتاح شد.
نئوپان، ماده‌ای بود که در سال‌های پایانی دهه ۱۹۶۰ جای خود را به‌صورت ویژه در طراحی‌های ایکیا باز کرد. این ماده مقاوم که فرآیند تولید آسانی نیز داشت، برای اولین بار در مبل ایکیا با نام PRIVAT استفاده شد. این مبلمان، طراحی بسیار ساده و بدون پرداحت اضافی داشت که به همین دلیل، با قیمت بسیار مناسب به مشتریان عرضه شد.
ایکیا که همیشه به نوآوری و طراحی محصولات جدید معروف بود، با شروع دهه ۱۹۷۰ بار دیگر هنر خود را نشان داد و از پارچه کتان برای محصولات خود استفاده کرد. TAJT یک تخت / صندلی بود که در سال ۱۹۷۳ و با پوشش کتان و لایه محافظ ضخیم عرضه شد. در نتیجه استفاده از این پارچه به‌عنوان مواد اولیه اصلی این نوع از صندلی، قیمت آن به‌مقدار قابل توجهی کاهش یافت.
اولین مقصد غیراروپایی برند ایکیا، کشور استرالیا بود و اولین فروشگاه آن‌ها در سال ۱۹۷۵ در شهر سیدنی تأسیس شد. کاادا، اولین کشور آمریکایی میزبان آیکیا بود که در شهر ونکور شاهد حضور سوئدی‌ها می‌شد. پس از آن، سنگاپور نیز به‌عنوان اولین کشور آسیای شرقی برای فعالیت آیکیا انتخاب شده و اولین فروشگاه در سال ۱۹۷۸ در این کشور تأسیس شد. کشورهای اروپایی دیگر همچون اتریش و هلند نیز در سال‌های بعد و پیش از پایان دهه ۱۹۷۰، شاهد حضور فروشگاه‌های IKEA بودند.

تغییرات ساختاری

ایکیا نیز مانند هر برند دیگر در دوارن فعالیت خود با تغییراتی در زمینه ساختار و مدیریت شرکت روبرو بوده است. آن‌ها در سال ۱۹۸۲ و پس از تأسیس بنیاد Stitchting INGKA به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از این هولدینگ، به کار خود ادامه دادند و نام IKEA Group را برای خود برگزیدند. در ادامه این فعالیت‌ها و با هدف افزایش رضایت مشتریان، کلوپ مشتریان با نام IKEA FAMILY تأسیس شد.

توسعه فعالیت‌های بین‌المللی در دهه ۱۹۸۰ نیز ادامه داشت. ابتدا فرانسه و شهر پاریس در سال ۱۹۸۱ میزبان این برند مبلمان شد. سپس در سال ۱۹۸۴ اولین فروشگاه شرکت در بلژیک، در شهر بروکسل تأسیس شد. آمریکا نیز که یکی از جذاب‌ترین بازارهای برای هر برندی به حساب می‌آید، سال ۱۹۸۵ و در فیلادلفیا میزبان سوئدی‌ها بود. فروشگاه‌های برند در کشورهای انگلستان و ایتالیا نیز در سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۸۹ و در شهرهای منچستر و میلان تأسیس شدند.
کامپارد در سال ۱۹۸۶ از سمت خود به‌عنوان مدیریت گروه ایکیا کناره‌گیری کرد تا به‌عنوان مشاور در شرکت مادر یعنی INGKA فعالیت کند. از آن زمان Andres Moberg به‌عنوان رئیس و مدیرعامل ایکیا مشغول به کار شد.
در سال‌های پایانی قرن بیستم، باز هم تغییرات و حذف و اضافه‌های جدیدی در ساختار آیکیا اتفاق افتاد. یکی از تغییرات ساختاری، افزایش تعهد این برند در ارتباط با چالش‌های زیست‌محیطی و حفاظت از محیط زیست بود. آن‌ها در سال ۱۹۹۰ اولین بیانیه خود را در مورد سیاست‌های حفظ محیط زیست منتشر کرده و کارمندان و شرکا را به رعایت آن ملزم کردند.
در نهایت در سال ۱۹۹۷، همزمان با افتتاح وبسایت اینترنتی شرکت، برند سوئدی تصمیم گرفت تا زیرمجموعه مستقل خود برای کودکان را تأسیس کند. آن‌ها بخشی را با عنوان Childern’s IKEA راه‌اندازی کردند. تمرکز این بخش، علاوه بر طراحی و ساخت محصولات مقاوم برای کودکان، تلاش برای تربیت حس همکاری و مهارت‌های اجتماعی آن‌ها است. نکته جالب این که خود کودکان از همان سال ۱۹۹۷ تاکنون، در توسعه محصولات این زیرمجموعه، مشارکت داشته‌اند. ایکیا برای احترام هرچه بیشتر به کودکان، در فروشگاه‌های خود نیز به‌خوبی پذیرای آن‌ها است و از انواع زمین‌های بازی تا غذاهای ویژه را برای رفاه حال آن‌ها در نظر گرفته است.
سری 365+ دسته دیگری از محصولات بودند که این بار با تمرکز بر آشپزخانه و پخت‌وپز معرفی شدند. این محصولات، انواع ابزارهای آماده‌سازی، پخت و سرو غذا را شامل می‌شوند. از کشورهای مشهوری که در سال‌های پایانی قرن بیستم میزبان این برند سوئدی بودند می‌توان به مجارستان، جمهوری چک، اسپانیا و چین اشاره کرد.

قرن ۲۱ و سال‌های اخیر برند IKEA

با ورود به عصر ارتباطات، ایکیا هم مانند بسیاری از برندهای دیگر به این روند ملحق شده و تغییرات لازم را در زیرساخت‌های خود ایجاد کرد. امکان خرید آنلاین محصولات از سال ۲۰۰۰ به وبسایت این شرکت اضافه شد. علاوه بر تغییرهای فناورانه، ایکیا تصمیم گرفت تا با شروع این عصر مدرن، فعالیت‌های انسان دوستانه و در جهت حقوق بشر خود را نیز توسعه دهد.
یکی از برنامه‌های جدی آیکیا در حمایت از حقوق طرف‌های درگیر در طراحی و تولید خصوصاً کارگران، در سال ۲۰۰۰ با نام IKEA Way شروع به کار کرد. این برنامه نوعی سند است که نحوه تعامل ایکیا با تامین‌کنندگان مواد را روشن می‌کند. در این سند، به‌روشنی انتظارات هر دو طرف و حقوق آن‌ها نسبت به هم بیان شده است. در متن سند، تاکید زیادی به انتظارات ایکیا از تامین‌کنندگان در زمینه‌های حقوقی، شرایط کاری و جلوگیری از سوءاستفاده از کودکان در کارخانه‌ها شده است.

خط ریل اختصاصی

توسعه تولید و گسترش بازارهای آیکیا باعث شد تا این شرکت خط راه‌آهن اختصاصی خود را از سوئد به آلمان تأسیس کند. این خط ریلی، هر هفته ۵ سفر را از المهولت در سوئد به دویسبورگ در آلمان انجام می‌داد. این سفرها به‌منظور تأمین مواد اولیه و جابجایی محصولات میان این دو مقصد انجام می‌شد. مدیریت این خط ریلی از سال ۲۰۰۴ به شرکتی دیگر واگذار شد اما IKEA همچنان از آن استفاده می‌کند.
همان‌طور که پیش از این خواندید، ایکیا در حمایت از محیط زیست نیز همیشه فعالیت‌های جدی داشته است. این شرکت در سال ۲۰۰۲ برنامه‌ای را در بیش از ۱۰۰ فروشگاه خود اجرا کرد تا محصولات مرجوعی از مشتریان را به بهترین نحو استفاده کرده و تا حد امکان، زباله‌های تولیدی شرکت را کاهش دهد. این شرکت در ادامه فعالیت‌های خود با سازمان‌های بین‌المللی نیز در همین سال، تفاهم‌نامه‌ای با WWF امضا کرد. این تفاهم‌نامه عموماً با تمرکز بر حفظ جنگل‌ها در سرتاسر جهان اجرا شد.
ایکیا برای اثبات هرچه بیشتر حمایت از محیط زیست، گزارش‌هایی را نیز از عملکرد خود در این زمینه منتشر می‌کند. آن‌ها در سال ۲۰۰۴ اولین گزارش خود را در این زمینه منتشر کرد و اجرای مسئولیت‌های خود را در زمینه‌های اجتماعی و محیط زیستی به گوش مخاطبان و کارشناسان برساند.
آخرین آمار ارائه شده از برند ایکیا، درآمد این شرکت را در سال ۲۰۱۶ حدود ۵.۵ میلیارد دلار عنوان کرده است. این برند در حال حاضر در رتبه ۴۰ برترین برندهای جهان از نگاه نشریه فوربس قرار دارد. این برند در چند سال اخیر هم از غافله محصولات هوشمند و مدرن عقب نمانده و فعالیتی جدی در عرضه لوازم خانگی الکتریکی همچون لامپ‌های هوشمند و تلویزیون داشته است. البته مسیر برند سوئدی تا تبدیل شدن به بازیگری جدی در این صنایع، قطعاً پر پیچ و خم خواهد بود.