داستان برند پی پال، آغازی برای امپراطوری ایلان ماسک

پی پال نامی شناخته‌شده و شاید شناخته‌شده‌ترین نام درزمینه پرداخت آنلاین در جهان است. این شرکت با بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر فعال در بیش از ۲۰۰ کشور جهان و ۱۰ میلیارد پرداخت در سال با استفاده از ۱۰۰ ارز مختلف جهانی، به غولی در صنعت تجارت الکترونیک تبدیل شده است؛ غولی که حتی وجود رقبایی مانند ارزهای مجازی نیز به‌سختی بتوانند جایگاهش را متزلزل کنند.

اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|

شروع ماجرا

در اواخر قرن بیستم، در ایالات متحده استفاده از اینترنت و کامپیوتر رشد بسیار زیادی پیدا کرد؛ ازاین‌رو، بسیاری از سرمایه‌گذاران و کارآفرینان به سمت استفاده از این موقعیت جذب شدند. در سال ۱۹۹۸، دو جوان جاه‌طلب، مکس لوچین و پیتر تیل، استارتاپی مالی به نام کانفینیتی (Confinity) راه‌اندازی کردند. این استارتاپ به‌نوعی واسطه میان خریدار و فروشنده و بانک بود.
تا آن زمان، اگر کسی تمایل داشت از سایت‌های خرده‌فروشی مانند ای‌بی (ebay) خرید کند، باید چک پرداخت را با پست به فروشنده ارسال می‌کرد؛ درنتیجه، زمان لازم برای دریافت محصول و پرداخت وجه به‌شدت افزایش پیدا می‌کرد. کانفینیتی توانست راه‌حلی برای این مشکل ارائه کند و به رشد درخورتوجهی در همان سال‌های ابتدایی دست یابد. مشاغل کوچک و تاجران آنلاین و مصرف‌کنندگان به‌سرعت جذب سیستم شدند و پرداخت‌ها شروع شد. این شرکت در همان سه سال ابتدایی خود توانست سه‌میلیارد دلار پرداخت از ۱۰/۲ میلیون مصرف‌کننده را ثبت کند.

ایلان ماسک وارد بازی می‌شود

در نوامبر ۱۹۹۹، ایلان ماسک به همراه جمعی دیگر از نوابغ برنامه‌نویسی، سایت X.com را ایجاد کردند. عمده تمرکز ماسک و همکارانش روی سرعت تراکنش‌ها و تسویه‌حساب‌ها بود. همچنین، آن‌ها سیستمی طراحی کرده بودند تا افراد تازه عضو شده در وب‌سایت مبلغ ۲۰ دلار و افراد معرفی‌کننده وب‌سایت به دیگران مبلغ ۱۰ دلار دریافت کنند.
X.com توانست در مدت بسیار کوتاهی به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند؛ اما همچنان مشکل اصلی پابرجا بود: مردم نمی‌توانستند به‌راحتی به این وب‌سایت اعتماد کنند؛ خصوصاً بعد از رسوایی‌هایی که برای این شرکت درزمینه نقل‌وانتقالات مشکوک و امنیت حساب‌ها پیش آمد. درنهایت، ایلان ماسک تصمیم گرفت X.com با استارتاپ کانفینیتی ادغام شود و تمرکزشان را به‌جای رقابت روی بهبود عملکرد بگذارند.

ظهور پی پال

در اکتبر ۲۰۰۰ و پس از مذاکرات فشرده، درنهایت دو استارتاپ با یکدیگر ادغام شدند و برای بازسازی برند، نام پی پال را برای شرکت جدید انتخاب کردند. پی پال تقریباً تمام خدماتی که هر دو استارتاپ ارائه می‌دادند، با کیفیتی به‌مراتب بهتر به مشتریان ارائه می‌داد؛ ازاین‌رو، حتی زمانی که مدیران پی پال حق عضویت ۵ و ۱۰ و حتی ۲۰ دلاری دریافت کردند، مشتریان با کمال میل این حق عضویت را می‌پرداختند. استقبال از پی پال به حدی بود که در ماه‌های ابتدایی، رشد روزانه ۱۰ درصدی را در افزایش کاربران رقم زدند و تعداد کاربران پی پال از مارس ۲۰۰۰ تا تابستان همان سال، از یک میلیون به پنج میلیون نفر رسید.
سال ۲۰۰۲، پی پال در بورس نزدک (Nasdaq) عرضه شد. در عرضه اولیه این شرکت، قیمت هر سهم ۱۳ دلار تعیین شده بود؛ بااین‌حال در همان سال، ارزش پی پال بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد. این رشد باعث تحیر بسیاری از تحلیلگران شد و چشم جهان را به سمت این استارتاپ تازه‌کار خیره کرد.

ای‌بی وارد عمل می‌شود

رشد خیره‌کننده پی پال بسیاری از شرکت‌های بزرگ را به سمت این شرکت گسیل کرد. در این میان، ای‌بی که سابقه همکاری طولانی مدت‌تری با پی پال داشت، درنهایت، موفق شد این استارتاپ را با پرداخت مبلغ ۱/۵ میلیارد دلار بخرد. این اتفاق آن‌قدر سروصدا به پا کرد که عده‌ای از آن به پیوند بزرگ‌ترین حراجی آنلاین و بزرگ‌ترین سرویس‌دهنده خدمات مالی آنلاین تعبیر کردند.
همکاری ای‌بی و پی پال توانست پی پال را به‌سرعت به بزرگ‌ترین سیستم پرداخت آنلاین در آمریکا و جهان تبدیل کند؛ به‌طوری‌که بیش از ۷۰ درصد خریدهای آنلاین در ای‌بی به‌واسطه سیستم پی پال انجام می‌گرفت. در سال ۲۰۰۵، پی پال توانست سیستم پرداخت وریساین (Verisign) را برای افزایش امنیت پرداخت‌هایش به دست آورد. همچنین در سال ۲۰۰۷، پی پال همکاریش با مستر کارت (Mastercard) را آغاز کرد. این همکاری به کاربران اجازه می‌داد در وب‌سایت‌هایی پرداخت انجام دهند که مستقیماً پی پال را نمی‌پذیرند. این دو واقعه جهشی دیگر در درآمدهای پی پال ایجاد کرد؛ به‌طوری‌که در پایان سال ۲۰۰۷، این شرکت ۱/۸ میلیارد دلار درآمد کسب کرد.

تا سال ۲۰۱۰، پی پال بیش از ۱۰۰ میلیون نفر کاربر فعال در ۱۹۰ بازار و ۲۵ ارز مختلف داشت. یک سال بعد و در سال ۲۰۱۱، پی پال اعلام کرد قصد دارد خدماتش را برای خرید آفلاین و فروشگاهی نیز ارائه دهد. در پایان سال ۲۰۱۲، کل حجم معاملات بر بستر پی پال به رقم فوق‌العاده ۱۴۵ میلیارد دلار رسیده بود.

جدایی پی پال از ای‌بی

با شروع سال ۲۰۱۳، زمزمه‌هایی مبنی بر اختلافات مدیریتی میان مدیران پی پال و ای‌بی شکل گرفت. همچنین، بحران مدیریتی در پی پال باعث شد کارل ایکهان، یکی از سرمایه‌گذاران پی پال، کمپینی برای جدایی پی پال از ای‌بی به راه بیندازد. ایکهان معتقد بود ارزش پی پال بسیار بیشتر از ای‌بی است و اداره آن به دست ای‌بی مانع از آن می‌شود که پی پال به ارزش واقعی خود در بازار سهام دست یابد.
در ژوئیه ۲۰۱۴، ایکهان موفق و پی پال بار دیگر به‌عنوان سهام عمومی از ای‌بی مستقل شد. پی پال زمان زیادی لازم نداشت تا نشان دهد حدس ایکهان صحیح است. در مدت کوتاهی پس از جدایی از ای‌بی، این شرکت با رشد نزدیک به ۵۰ میلیارد دلاری ارزشی بالاتر از ای‌بی در بازار کسب کرد. البته طبق توافقی که دو طرف پیش از جدایی امضا کرده‌اند، خدمات پی پال تا سال ۲۰۲۰ همچنان به شیوه قبل در ای‌بی انجام خواهد شد؛ اما پس از اتمام این زمان، طرفین باید بار دیگر بر سر چندوچون ادامه همکاری با یکدیگر مذاکره کنند.

دوران پس از ای‌بی

پس از جدایی پی پال از ای‌بی، این شرکت به دنبال استارتاپ‌های موفق درزمینه مالی رفت. در این مدت، این شرکت توانست استارتاپ‌هایی مانند xoom،venmo،Paydiant و modest را بخرد و سرمایه‌گذاری روی تکنولوژی‌های پرداخت همتابه‌همتا و بلاک‌چین را افزایش دهد تا بتواند جای پای خود را در این فناوری‌های نوظهور محکم کند.
اگرچه امروزه با ظهور استارتاپ‌های متعدد درزمینه فینتک و حضور ارزهای دیجیتال جایگاه پی پال بسیار متزلزل شده است و هر لحظه امکان دارد این استارتاپ‌ها بتوانند جایگزین روش‌های پرداخت پی پال شوند، پشتوانه مالی مستحکم و سابقه طولانی درزمینه انجام تبادلات مالی باعث می‌شود به‌سختی بتوانیم حکمی قطعی درباره آینده پی پال بدهیم. آنچه فعلاً وجود دارد، این است که پی پال با سرعت و شتاب به پیش می‌رود و رقیبان با فاصله نسبتاً زیادی با آن در حال جلو آمدن هستند.

اقدامات انتقادآمیز پی پال

پی پال در این مدت اقدامات بسیار زیادی برای بستن یا مسدود کردن حساب‌های کاربری خود انجام داده است که تعدادی از آن‌ها با انتقاد مواجه شده است و حتی برخی‌شان تبعات غیرمنتظره‌ای برای این شرکت به دنبال داشته است. بعضی از این اقدامات عبارت‌اند از:
در سال ۲۰۰۳، پی پال به‌صورت داوطلبانه خدمات مالی به‌عنوان واسطه در فرایندهای قماربازی را متوقف کرد. در آن زمان، پی پال بزرگ‌ترین خدمات‌دهنده آنلاین پرداخت برای شرکت‌های قماربازی آنلاین بود. البته در سال ۲۰۱۰، این خدمات‌دهی از سر گرفته شد؛ اما تنها به کشورهایی محدود شد که قماربازی در آن‌ها کاملاً آزاد بود و شرکت‌هایی که دستور قضایی برای فعالیت داشته باشند؛
در سال ۲۰۱۰، پی پال حساب یکی از توسعه‌دهندگان بازی ماینکرفت را بدون هیچ توضیحی مسدود کرد؛
در سال ۲۰۱۰، مستر کارت، شریک تجاری پی پال، حساب‌های کمک مالی به ویکی‌لیکس را مسدود کرد. همچنین، پس از آنکه وزارت خارجه آمریکا فعالیت ویکی‌لیس را غیرقانونی اعلام کرد، پی پال تمام حساب‌های کاربری این بنیاد را محدود و مسدود کرد. این اقدام آسیب زیادی به تأمین مالی ویکی لیکس زد که عمدتاً ازطریق دونیت و کمک‌های خیرخواهانه انجام می‌شد. البته هکرهای طرفدار ویکی‌لیکس هم بیکار ننشستند و با حمله‌ای حساب‌شده، باعث متوقف‌شدن عملیات پی پال شدند؛
در سال ۲۰۱۳، دانش‌آموز ۱۷ ساله آلمانی متوجه خطایی (باگ) در یکی از سیستم‌های پی پال شد و آن را گزارش داد؛ اما پی پال از پرداخت پاداش به وی خودداری کرد. سران پی‌پال ادعا کردند پیش‌تر متوجه این باگ شده بودند؛
در سال ۲۰۱۳، پی پال کمک‌های مالی به یکی از پادکست‌ها و وب‌سایت‌ها را به جرم اشاعه تنفر و تبعیض نژادی و قومیتی در جامعه مسدود کرد؛
در سال ۲۰۱۴، پی پال حساب مؤسسه حقوق بشری در روسیه (RosUznik) را مسدود کرد.

مافیای پی پال

عموماً هنگامی‌که اسم مافیا به گوش ما می‌خورد، به یاد فیلم‌هایی مانند «پدرخوانده»، «رفقای خوب» یا «صورت زخمی» می‌افتیم؛ اما در دنیای تجارت نیز، مافیا وجود دارد؛ البته داستان مافیای پی پال از نوع مافیایی نیست که به دنبال حذف رقیبان هستند. درواقع، مافیای پی پال تعدادی از نوابغ تجارت و برنامه‌نویسی هستند که توانستند با کمک پی پال از بحران دات‌کام در اوایل قرن بیستم به سلامت عبور کنند و پس‌ازآن نبض بازار دیجیتال را دراختیار بگیرند. این در حالی است که بسیاری از نوابغ برنامه‌نویسی که در زمان بحران فعال بودند، اکنون به کارمندان کوچک تبدیل شده‌اند. اعضای مافیای پی پال عبارت‌اند از:

پیتر تیل: بنیان‌گذار و مدیر اجرایی اسبق پی پال که به او لقب «دُن» داده‌اند. پیتر تیل اکنون علاوه بر نوشتن کتاب‌های موفق درزمینه راه‌اندازی استارتاپ، در سرمایه‌گذاری هم بسیار موفق عمل کرده و ثروتی افزون بر دو میلیارد دلار دارد؛
ماکس لوچین: بنیان‌گذار و مدیر ارشد فناوری پی پال که بعدها در پایه‌گذاری وب‌سایت اسلاید (Slide) فعال بود؛
ایلان ماسک: بعدها شرکت‌های بزرگی مانند تسلا و اسپیس ایکس و اوپن اَی آی (OpenAI) را تأسیس کرد و رئیس شرکت سولارسیتی شد؛
دیوید اوساکس: بعدها وب‌سایت یامر و جنی دات‌کام (Geni.com) را تأسیس کرد؛
جاوید کریم، استیو چن و چاد هورلی: بعدها یوتیوب را تأسیس کردند. فیلم «من در باغ‌وحش هستم» را که جاوید در سال ۲۰۰۵ در یوتیوب بارگذاری کرد، به‌عنوان اولین ویدئو یوتیوب شناخته می‌شود؛
ریدهافمن: مدیر سابق اجرایی پی پال که بعدها لینکدین را تأسیس کرد؛
جو لنسدیل: به‌عنوان بنیان‌گذار استارتاپ‌هایی مانند Palantir و Addepar و OpenGov شناخته می‌شود؛
دیوید مک‌کلور: مدیر سابق بازاریابی پی پال که به مشاور سرمایه‌گذاری فوق‌العاده روی استارتاپ‌های نوپا تبدیل شده است؛
جرمی استوپلمن: معاون سابق فناوری پی پال که استارتاپ یلپ (Yelp) را تأسیس کرد؛
ییشان وونگ: مدیر سابق مهندسی در پی پال که بعدها در فیسبوک کار کرد و مدیرعامل ردیت شد.
در سال ۲۰۰۷، مجله فورچون (Fortune) مقاله‌ای درباره مافیای پی پال نوشت و آن را همراه با عکسی از اعضای سابق پی پال منتشر کرد که لباس‌هایی شبیه مافیای ایتالیایی پوشیده‌اند. ایلان ماسک به دلیل برخی ملاحظات رسانه‌ای در این عکس حاضر نشد؛ اما می‌توان این عکس را نمادی از دنیایی جدید دانست؛ دنیایی که در آن ایده‌های خلاقانه، همکاری مؤثر، دوستی و همراهی می‌تواند رمز موفقیت جوانان باشد؛ جوانانی از ملیت‌های مختلف از هند گرفته تا شرق و مرکز اروپا. در این عکس، ۶ میلیاردر جوان و بنیان‌گذار چندین استارتاپ میلیارد دلاری حاضر هستند و می‌توانند الهام بخش بسیاری از جوانان باشند.