بیوگرافی جیمی ویلز، همبنیانگذار بنیاد ویکیمدیا و پروژه ویکیپدیا
جیمی ویلز شاید بهاندازهی دیگر کارآفرینان دنیای فناوری مشهور نباشد؛ اما پروژه و بنیادی راهاندازی کرد که به توسعهی بزرگترین دانشنامهی رایگان و آزاد جهان انجامید.
اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|جیمی دونال ویلز (Jimmi Donal Wales) مشهور به جیمی ویلز یا جیمبو در ویکیپدیا، از کارآفرینان تأثیرگذار و البته ناشناخته و شاید بیپول در دنیای فناوری محسوب میشود. او همبنیانگذار و رئیس بنیاد ویکیمدیا (Wikimedia) و پروژهی دانشنامهی ویکیپدیا (Wikipedia) است. ویلز همچنین شرکت میزبانی وب به نام ویکیا (Wikia) دارد. این کارآفرین آمریکاییبریتانیایی اهل آلاباما تحصیلات و فعالیتهای اولیهی خود را در حوزهی خدمات مالی گذراند و بهمرور وارد صنعت فناوری و اینترنت شد.
جیمی ویلز کار خود را در اینترنت با سرویس سرگرمی Bomis شروع کرد و از سرمایهی کسبشده در آن برای راهاندازی دانشنامهی رایگان Nupedia استفاده کرد. نوپدیا را میتوان پدر ویکیپدیا دانست. ویکیپدیا در ۱۵ ژانویهی ۲۰۰۱ راهاندازی شد و دورانی تازه را در انتشار و ویراش محتوا در اینترنت شروع کرد.
دانشنامهی آزادی که جیمی با لری سَنگِر (Larry Sanger) و همکاران دیگرش راهاندازی کرده بود، محتوای آزاد را دراختیار همهی کاربران قرار میداد و بهسرعت موفق شد تعداد زیادی کاربر جذب کند. نکتهی جالب اینکه ویلز در مصاحبههای گوناگون، از عبارت همبنیانگذار برای ویکیپدیا خوشحال نمیشود و خود را بنیانگذار مستقل پروژه میداند.
بنیاد خیرهی ویکیمدیا مجموعهی غیرانتفاعی بود که ویلز و همکارانش برای مدیریت و نگهداری ویکیپدیا راهاندازی کردند. او اکنون بهعنوان عضوی از هیئت معتمدان بنیاد فعالیت میکند و کرسیای به نام «بنیانگذار جامعه» دارد. مجلهی تایم در سال ۲۰۰۶ جیمی ویلز را به خاطر نقشش در راهاندازی ویکیپدیا، بزرگترین دانشنامهی جهان، در فهرست ۱۰۰ فرد تأثیرگذار جهان قرار داد. او جوایز متعدد دیگری هم دریافت کرده است که در بخش پایانی مقاله آنها را شرح میدهیم.
جیمی در سال ۱۹۹۴ در شرکت Chicago Options Associates شروع به کار کرد که از فعالان بازار سهام در شیکاگو ایلینوی بود. او با وجود اشتغال در صنعت مالی، علاقهی شدیدی به دنیای اینترنت داشت و در اوقات فراغت، کدنویسی میکرد. علاقه به بازیهای آنلاین نیز هنوز در وجود جیمیِ جوان دیده میشد. او در آلاباما به گیمر حرفهای بازی Multi-User Dungeons تبدیل شده بود و ازطریق همین بازی، ظرفیتهای عظیم شبکههای کامپیوتری و پروژههای جمعی را در فضای وب درک کرد.
ویکیپدیا و مشکلات همکاری
سَنگِر در ابتدا ویکیپدیا را ابزاری برای توسعهی محتوای نوپدیا میدانست و ویلز نگران بود پروژهی جدید در بدترین حالت، به تولید محتوای بیفایده منجر میشود. بههرحال پس از گذشت چند روز، هر دو نفر شوکه شدند؛ زیرا حجم محتوایی که در ویکیپدیا منتشر شده بود، بیش از کل محتوای موجود در نوپدیا شد و گروه ویراستاری نیز بهسرعت شکل گرفته بود. نه جیمی و نه سَنگِر ایدهای از روند توسعه و آیندهی ویکیپدیا نداشتند. دراینمیان، بسیاری از داوطلبان پروژه افراد علاقهمند به فرهنگ آزاد و جنبش متنباز بودند که بهمرور ساختار پروژه را شکل دادند.
جیمی ویلز در روزهای ابتدایی راهاندازی ویکیپدیا بسیار نگران محتوایی بود که هر کاربر تولید میکند و حتی برخی اوقات نیمهشب برای نظارت بر محتوا بیدار میشد. بااینحال، گروه اولیهی ویراستاران که در ویکیپدیا تشکیل شده بود، جامعهای با سیستم تنظیمگری خودکار راهاندازی کردند که به رشد پروژه منجر شد.
سَنگِر کسی بود که ایدهی اولیهی ویکی را با ویلز در میان گذاشت و حتی مدیریت و هدایت مراحل اولیهی پروژه را بر عهده گرفت. او همیشه این فرایند را به دیگران نسبت میدهد و اعتقاد دارد اجرای ویلز و سرمایهگذاری Bomis به موفقیت پروژه منجر شد. بههرحال، سَنگِر به فعالیت در ویکیپدیا و نوپدیا ادامه داد تا اینکه Bomis سرمایهی موردنیاز برای پرداخت حقوق او را در سال ۲۰۰۲ قطع کرد؛ به همین دلیل، سَنگِر اول مارس همان سال از سردبیری نوپدیا و دبیری ویکیپدیا استعفا داد. از آن زمان به بعد، ایدهی کاهش تبلیغات Bomis در ویکیپدیا و راهاندازی بنیادی غیرانتفاعی برای مدیریت آن شکل گرفت.
نیویورکتایمز در سال ۲۰۰۱ مقالهای دربارهی ویکیپدیا منتشر و ویلز و سَنگِر را بهعنوان همبنیانگذاران این پروژه معرفی کرد. بحث و مجادله دربارهی جایگاه بنیانگذاری در ویکیپدیا از همان زمان شروع شد. ویلز از همان ابتدا خود را بنیانگذار منفرد ویکیپدیا میدانست و منتقد اظهارنظرهای رسانهای و اضافه کردن نام سَنگِر بود. البته بیانیهی مطبوعاتی که در سال ۲۰۰۲ ازطریق ویکیپدیا منتشر کرد، سند جالبی برای همبنیانگذاربودن جیمی به نظر میرسد. او در همان بیانیه، خود را همبنیانگذار نامیده بود؛ بههرحال اکنون سَنگِر هم اسناد زیادی در وبسایت شخصی خود منتشر کرده است که سمَت همبنیانگذار را تأیید میکند؛ اما ویلز همیشه به این ادعاها بهطورجدی اعتراض میکند.
جیمی ویلز چند بار زندگینامهی خود را در ویکیپدیا تغییر داد تا بخشهای مرتبط با همبنیانگذاری حذف شود. ساختار ویرایش در ویکیپدیا نهتنها چنین اقدامهایی را ممنوع میکند؛ بلکه اجازهی نهایی شدن آنها را هم نمیدهد. سَنگِر در چند مصاحبه گفته بود چنین تغییراتی مخالف طبیعت شفاف دنیای امروز فناوری است و بهنوعی تلاش برای بازنویسی تاریخ محسوب میشود. جیمی که در ابتدا تلاشهای خود را متمرکز بر اصلاح اطلاعات موجود در زندگینامه تعریف میکرد، بعدا از اقدامهای انجامشده عذرخواهی کرد.
جیمی ویلز با تمامی انتقادهایی که با چند اقدام بحثبرانگیز برای خود خرید، شخصیت مهمی در ویکیپدیا محسوب میشود. او در مصاحبهای در سال ۲۰۰۴، هدف این پروژهی آزاد را بسیار جالب تعریف کرده بود:
جهانی را تصور کنید که هر فرد در آن، به مجموعهای از تمام دانش بشری بهرایگان دسترسی داشته باشد. این هدف کاری است که انجام میدهیم.
بنیاد ویکیمدیا و فعالیتهای متفرقهی دیگر
جیمی ویلز در سال ۲۰۰۳ بنیاد ویکیمدیا را بهعنوان سازمان غیرانتفاعی در سنپترزبورگ فلوریدا راهاندازی کرد که بعدا دفتر مرکزی خود را به سانفرانسیسکو انتقال داد. کل مالکیت معنوی و نام دامینهای مرتبط با ویکیپدیا به سازمان مذکور منتقل شد. هدف اصلی از راهاندازی بنیاد، پشتیبانی از ویکیپدیا و پروژههای خواهرخواندهی آن مانند Wikimedia Commons است.
همبنیانگذار ویکیپدیا از زمان راهاندازی بنیاد غیرانتفاعی بهعنوان عضوی از هیئت معتمدان فعالیت میکند و بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ نیز رئیس هیئتمدیرهی آن بود. او سپس بهعنوان عضو افتخاری با عنوان رئیس بازنشستهی هیئتمدیره انتخاب شد و کرسی بنیانگذار جامعه را نیز دراختیار دارد. فعالیتهای او بهعنوان سخنگو و مبلّغ بنیاد ویکیمدیا و پروژهی ویکیپدیا همیشه رایگان بودهاند. او همیشه به شوخی اهدای ویکیپدیا به سازمانی غیرانتفاعی را احمقانهترین و عاقلانهترین تصمیم خود میداند. ویلز اعتقاد دارد ویکیپدیا در آن زمان حدود سه میلیارد دلار ارزش داشت و اگر به سازمانی غیرانتفاعی ملحق نمیشد، اینچنین پیشرفت نمیکرد.
جیمی ویلز در سال ۲۰۰۴ سرویس ویکیا (Wikia) را به همراه آنجلا بیسلی راهاندازی کرد. ویکیا مجموعهای از ویکیهای متنوع با موضوعات گوناگون است که همگی در یک وبسایت جمعآوری شدهاند. سرویس مذکور پروژهای به نام Wikia Search هم داشت که با هدف رقابت با گوگل و ارائهی موتور جستوجوی متنباز و آزاد راهاندازی شد؛ اما در سال ۲۰۰۹ به فعالیتش خاتمه داد.
جیمی ویلز به دلیل راهاندازی ویکیپدیا و سازمان غیرانتفاعی ویکیمدیا جوایز و افتخارهای متعددی به دست آورد و نشریههای بزرگ او را بهعنوان فردی تأثیرگذار معرفی کردند. از میان افتخارها میتوان به حضور در فهرست ۱۰۰ فرد برتر جهان نشریهی تایم در سال ۲۰۰۶ و حضور در جمع ۲۵ فرد مشهور دنیای وب در مجلهی فوربز در همان سال اشاره کرد. جایزهی سال ۲۰۰۹ بنیاد نوکیا با موضوع پیشرفت کسبوکار و جایزهی سال ۲۰۱۳ یونسکو به نام نیلز بور، از جوایز مهم دیگر ویلز هستند. ازجمله جوایز و افتخارهای جدید همبنیانگذار ویکیپدیا نیز میتوان به جایزهی آکادمی بریتانیا در سال ۲۰۱۷ اشاره کرد که به پاس خدمات ویلز در کمک به توزیع رایگان اطلاعات به او اهدا شد.
World of Words
منبع: businessinsider
دیدگاه خود را در میان بگذارید