بیوگرافی جیمز دایسون، از طراحی جاروبرقی تا شرکت میلیارد دلاری

جیمز دایسون یکی از مشهورترین طراحان محصول در دنیای امروز است که با طراحی‌های نوآورانه‌ی خود، ثروتی میلیارد دلاری کسب کرد.

اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|جیمز دایسون (Sir James Dyson)، مخترع و طراح صنعتی و کارآفرین بریتانیایی، بنیان‌گذار شرکت Dyson Ltd است. او در میان طراحان مشهور و معتبر محصول جهان، درکنار بزرگانی همچون جانی آیو قرار می‌گیرد. با وجود شهرت کمتر دایسون از آیو، می‌توان او را ازلحاظ تأثیرگذاری بر صنعت محل فعالیت (لوازم خانگی و تجهیزات مرتبط) هم‌رده با طراح محصول سابق اپل دانست. دایسون بیش از همه با طراحی نوآورانه‌اش برای جاروبرقی بدون نیاز به پاکت زباله شناخته می‌شود که از مفهوم جداسازی سیکلونی در آن استفاده کرد.
جیمز دایسون در رتبه‌بندی‌های متنوع و معتبر به‌عنوان ثروتمندترین فرد بریتانیا در سال ۲۰۲۰ شناخته می‌شود. او با تکیه بر همان طراحی‌های انقلابی، شرکتی به نام خودش راه‌اندازی کرد که درآمد میلیارد دلاری به همراه داشت. دایسون همچنین به‌عنوان نماینده‌ی کالج سلطنتی هنر در بریتانیا از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ مشغول به کار بود. او دانشگاهی را نیز برای آموزش هنر طراحی محصول در یکی از املاک شخصی خود راه‌اندازی کرده است. جالب‌ترین داستان زندگی دایسون به طراحی اولین جاروبرقی مربوط می‌شود که پیش از رسیدن به محصول نهایی، بیش از پنج هزار نمونه‌ی اول طراحی شده بود.
اگرچه نام دایسون امروز درکنار عبارت‌ها و مفاهیمی همچون نوآوری و ثروت و طراحی انقلابی دیده می‌شود، مسیر موفقیت برای او آن‌چنان هموار نبوده است. او در مسیر کسب ثروت میلیاردی خود، پستی‌‌و‌بلندی‌های متعددی پشت سر گذاشت و بسیاری از نوآوری‌های ابتدایی‌اش موردپسند هیچ‌کس نبودند. دایسون در مسیر اداره‌ی شرکتش هم با انتقادهای شدیدی روبه‌رو بوده است؛ اما امروزه به‌عنوان یکی از طراحان محترم محصول در جهان شناخته می‌شود.

کسب‌وکار مستقل و جاروبرقی انقلابی

روحیه‌ی جیمز کارمندی طولانی‌مدت را برنمی‌تابید. او با وجود موفقیت‌هایش درکنار استاد خود در شرکت روتورک،‌ نمی‌توانست همیشه به‌عنوان کارمند مشغول به کار باشد. به‌هرحال، دایسون ایده‌های نوآورانه‌ی متعددی در ذهن داشت و شرکت برای اجرایی‌کردن همه‌ی آن‌‌ها آماده نبود. او پس از مدتی استعفا داد و در کارگاه خانگی کوچکش تمام وقتش را به تمرکز روی ایده‌های نوآورانه صرف کرد. در آن زمان، همسر دایسون وظیفه‌ی تأمین هزینه‌های زندگی را بر عهده داشت و با آموزش دوره‌های هنری، کسب درآمد می‌کرد.
اولین نوآوری مستقل دایسون در کارگاه شخصی، چرخ‌دستی بود. او ایده‌ی خود را در سال ۱۹۷۴ به مرحله‌ی تجاری رساند. دایسون در طراحی جدید، به‌جای استفاده از چرخ‌های مرسوم در چرخ‌دستی، توپی جانمایی کرده بود که حمل‌ونقل را آسان‌تر می‌کرد. او در مصاحبه‌ای گفته بود پس از مشاهده‌ی گرفتارشدن چرخ‌دستی باغبانی در گل‌و‌لای، ایده‌ی این طراحی در ذهنش جرقه زد. استفاده از توپ به‌جای طراحی مرسوم دایره‌ای چرخ، در سال‌های بعدی در بسیاری از محصولات شرکت دایسون دیده شد. بخش‌های حمل‌ونقل در محصولات این شرکت امروز عموما با طراحی توپی عرضه می‌شوند.
دایسون در مصاحبه‌های متعددی به ایده‌های اولیه‌ی طراحی انقلابی خود در جاروبرقی اشاره می‌کند. او در کودکی وظیفه‌ی انجام برخی از کارهای خانه را بر عهده داشت و به یاد می‌آورد همیشه از جاروبرقی متنفر بوده است. او ۳۰ سال بعد و در زندگی مستقل خود هنوز بر این ایده بود که جاروبرقی‌ها بازدهی مناسب ندارند. جیمز اعتقاد داشت این وسیله‌ی خانگی پرکاربرد بهره‌وری لازم را ندارد و کار تمیز کردن سطوح را به‌خوبی انجام نمی‌دهد.
ایده‌ی اولیه‌ی بهینه‌سازی طراحی جاروبرقی از کارخانه‌ی چوب‌بری به ذهن دایسون رسید. این کارخانه از سیستم جداساز سایکلونی برای جدا کردن گرد‌و‌غبار از هوا استفاده می‌کرد. به بیان ساده، جداساز سایکلون سیستم مخروطی است که هوای شامل ذرات معلق را به‌صورت چرخشی به جریان می‌اندازد و ذرات معلق براثر نیروی گریز ‌از‌ مرکز از هوا جدا می‌شوند. دایسون با تکیه بر همین ساختار تصمیم گرفت جداسازی ذرات آلودگی از هوای موجود در جاروبرقی را بهینه‌سازی کند. او به دنبال حذف کیسه‌ی زباله از جاروبرقی بود که تصور می‌کرد به افزایش مکش و کارایی دستگاه منجر می‌شود.
دایسون بر اساس ایده‌ی اولیه‌ی جاروبرقی بدون کیسه، شروع به طراحی نمونه‌های اولیه کرد. منابع تاریخی می‌گویند او ۵،۱۲۷ نمونه‌ی اولیه از دستگاه مدنظر خود ساخت تا به ایده‌ی نهایی و بهینه برسد. فرایند طراحی و ساخت نمونه‌های اولیه پنج سال به طول انجامید. اولین طراحی‌های تجاری دایسون با موفقیت تجاری چندانی همراه نبود. کارفرمای سابق او، روتورک، محصولی به نام Rotork Cyclon 1000A بر اساس طراحی دایسون تولید کرد. او همچنین طرح خود را به شرکت آمریکایی تولیدکننده‌ی لوازم خانگی فروخت؛ اما هزینه‌ی هنگفت تولید و قیمت نهایی ۱،۳۰۰ دلاری برای یک جاروبرقی، مانع از موفقیت آن در بازار شد. به‌هرحال، تنها موفقیت‌های محدود جاروبرقی اولیه‌ی دایسون در ژاپن رقم خورد.
همکاری با شرکت‌های تولیدکننده‌ی دیگر برای تجاری‌سازی ایده‌ی جاروبرقی بدون کیسه، برای دایسون موفقیت‌آمیز نبود. او پس از مدتی تصمیم گرفت خودش وارد فرایند ساخت و تولید شود. فروش اولیه‌ی محصول در ژاپن درآمد مناسبی برای دایسون به همراه داشت. او همچنین با وثیقه کردن خانه‌ی شخصی، وام ۸۰۰ هزار دلاری دریافت کرد و درنهایت، ریسک بزرگی برای تولید تجاری ایده‌اش متقبل شد.

توسعه‌ی فعالیت و تمرکز روی آموزش

نوآوری‌های دایسون در طراحی محصول و نقش مهمی که در ساختار کسب‌وکار و اقتصاد بریتانیا بازی کرد، در سال ۲۰۰۶ لقب «شوالیه» را برای او به همراه داشت و از آن زمان به نام سر جیمز دایسون شناخته می‌شود. در زمان دریافت افتخار سلطنتی، دایسون از ۱،۵۰۰ کارمند و کارگر شرکتش تشکر کرد که در تبدیل شرکت تولیدکننده‌ی جاروبرقی به کسب‌وکاری بین‌المللی نقش ایفا کردند. او ابراز امیدواری کرد این موفقیت‌ها دیگر طراحان محصول و مهندسان را نیز به نوآوری ادامه‌دار و تلاش برای تجاری کردن ایده‌ها تشویق کند.
دایسون در مسیر حمایت‌هایش از نوآوری و خلاقیت، در ابتدای قرن بیست‌ویکم تصمیم گرفت بنیادی خیریه راه‌اندازی کند. بنیاد جیمز دایسون در سال ۲۰۰۲ فعالیتش را شروع کرد. از اهداف مهم این بنیاد می‌توان به تشویق نیروهای جوان به تفکر خلاقانه اشاره کرد. بنیاد دایسون با پرداخت کمک‌های مالی به دانشجویان و استادان از سطح مدرسه تا دانشگاه، ایده پردازی و توسعه‌ی ایده تا تجاری شدن را در میان آن‌ها تشویق می‌کند. این بنیاد همچنین جایزه‌ای به نام جیمز دایسون دارد که به طراحان نوآور با محصولات موفق ازلحاظ تجاری اهدا می‌شود.
بنیاد دایسون در سال ۲۰۱۵ کمک‌هزینه‌ای به مبلغ ۱۵/۷ میلیون دلار به کالج سلطنتی لندن اهدا کرد تا دانشکده‌ی مهندسی طراحی دایسون (Dyson Schoolf od Design Engineering) را راه‌اندازی کند. دانشکده‌ی مذکور اکنون دوره‌ی حرفه‌ای چهارساله برگزار می‌کند که فرایندهای طراحی نوآورانه را در تمامی سطوح و رشته‌ها پوشش می‌دهد. هدف از آموزش مهندسان در این دوره‌ها، پرورش ایده‌های ساختارشکن برای محصول‌ها، سرویس‌ها، تجربه‌ها و سیستم‌های حرفه‌ای است.

جوایز و افتخارها

جیمز دایسون به خاطر نوآوری‌ها و تأثیراتش بر اقتصاد و فضای کسب‌وکار بریتانیا، افتخارهای متعددی درکنار نشان سلطنتی شوالیه دریافت کرد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
جایزه‌ی طراحی پرنس فیلیپ در سال ۱۹۹۷
نشان امپراتوری بریتانیا در سال ۱۹۹۸
جایزه‌ی بنیاد علوم و فناوری بریتانیا در سال ۲۰۰۰
دکتری افتخاری از دانشگاه باث در سال ۲۰۰۰
عضویت در انجمن سلطنتی مهندسان در سال ۲۰۰۵
نشان شوالیه در سال ۲۰۰۷
عضویت در انجمن سلطنتی علوم در سال ۲۰۱۵
انتخاب شرکت دایسون به‌عنوان معتبرترین شرکت بریتانیایی در سال ۲۰۱۷
نمایندگی دانشکده‌ی سلطنتی هنر از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷
عضویت در هیئت معتمدان موزه‌ی طراحی بریتانیا
عضویت در آکادمی ملی مهندسی ایالات متحده در سال ۲۰۱۹