ژان لوک گدار از بنیانگذاران موج نو سینمای فرانسه و جهان درگذشت

ژان لوک گدار، سینماگر فرانسوی-سوئیسی برجسته جهان روز سه‌شنبه ۱۳ سپتامبر در ۹۱ سالگی در‌گذشت.

اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|گدار کارگردان، هنرپیشه، سناریست و منتقد سینمایی و یکی از پیشگامان موج نوی سینمای فرانسه بود. سرباز کوچک، نفس بریده، تحقیر، برای همیشه موتزارت، در ستایش عشق و فیلم سوسیالیسم، از جمله آثار زندگی پرکار هنری او به شمار می‌روند.
خبر مرگ ژان لوک گدار را نخست روزنامه لیبراسیون و به نقل از نزدیکان او منتشر کرد. سایر رسانه‌های فرانسوی هم ساعتی بعد این خبر را تائید کردند.
ژان لوک گدار به‌عنوان یکی از چهره‌های بی‌بدیل سینمای فرانسه در بیش از نیم قرن گذشته به شمار می‌رود. او شکل جدیدی از روایت به زبان سینمایی را وارد عرصه هنر هفتم کرد. دهه‌های آغازین فعالیت او با اوجگیری جنبش‌های هوادار انقلاب فرهنگی مائو در فرانسه و سراسر اروپا همراه بود. سینمای سیاسی برای گدار، سلاحی با هدف کوبیدن سرمایه‌داری، خرده بورژوازی و طبقه کارگر تسلیم شده در برابر رونق اقتصادی سال‌های پس از جنگ (آمبورژوازه) به شمار می‌رفت. نخستین فیلم او «بتن» و نمایش نمای طولانی و پر سر و صدای یک کارگاه ساختمانی برای بیننده‌ای که برای گذران وقت به سینما می‌رفت، نمونه‌ای از این رویکرد هنری-سیاسی است.
گدار به همراه فرانسوا تروفو، مارگاریت دوراس و حتی متعاقبا انیس واردا، شاخص‌ترین چهره‌های موج نوی سینمای فرانسه به شمار می‌روند. شکل متفاوت روایت سینمایی و مخالفت عمدی با معیارهای زیبایی‌شناسانه سینمای تجاری وقت، از ویژگی‌های اصلی موج نو بود که برای همیشه سینمای فرانسه تحت تاثیر قرار داد.
گدار در سال‌های بعد و به‌ویژه پس از فروکش کردن جنبش‌های رهایی بخش اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل ۱۹۷۰، از سینمای سیاسی فاصله گرفت. با این حال «فیلم سوسیالیسم» که در سال ۲۰۱۰ کارگردانی شد، احتمالا نشانگر دلبستگی بی‌پایان او به عدالت، آزادی و فراتر از همه رهایی انسان و بازگشت اراده به نوع بشر، به جای انقیاد مناسبات بازار بر زندگی آدم است.
ژان پل بلموندو و الن دو لون، از جمله شناخته‌ترین هنرپیشه‌هایی هستند که با گدار همکاری کردند. ژان لوک گدار، پیش از کارگردانی یکی از منتقدان جدی سینما بود و در راه اندازی و نگارش مطلب برای کیه دو سینما (دفترچه سینما) یک چهره کلیدی به شمار می‌رود.
نگاهی به زندگی او:
ژان-لوک گدار در سوم دسامبر سال ۱۹۳۰ در خانواده سوئیسی ثروتمند و فرهیخته‌ای در پاریس زاده شد. در کودکی به تنها بودن علاقه داشت. پدرش ژان-لوک گدار پزشک فرانسوی بود که شهروندی سوئیس را پذیرفته بود و مادرش ادیل مونود (Odile Monod) دختر یک بانکدار فرانسوی بسیار ثروتمند بود. هنگام آغاز جنگ دوم جهانی پدر و مادرش او را به سوئیس فرستادند.
گدار پدرش را منشأ دلبستگی او به رمانتیسیسم آلمانی و مادرش را منبع علاقه او به داستان می‌داند. گدار روزگار کودکی خویش را به مطالعه، فوتبال و سفر به زمین‌های خانوادگیش در هر دو سوی فرانسوی و سوئیسی دریاچه ژنو گذراند.
گدار در پایان دهه ۱۹۴۰ به پاریس بازگشت و از دانشگاه سوربن مدرک مردم‌شناسی را دریافت کرد. اما در شورش با خانواده پروتستان خویش به سینما روی آورد و به گروهی از دوستان هم‌فکر جوان، چون کلود شابرول، فرانسوا تروفو، اریک رومر و ژاک ریوت پیوست که بر این انگیزه بودند تا قابلیت‌های نهفته سینما را به کاوش آورند. پدر و مادر گدار دلبستگی او را به سینما نمی‌پسندیدند و بر این باور بودند که او همچون نوجوانی نازپرورده رفتار می‌کند. از این رو در ۱۹۵۲ به امید آنکه به او رفتار درست را بیاموزند از کمکِ پولی به او دریغ نمودند. گروه دوستان گدار ماه‌نامه سینمایی به نام لا گازت دو سینما (La Gazette du Cinema) را آفریدند که به مدت پنج ماه از مه تا نوامبر ۱۹۵۰ منتشرشد.
گدار دوبار ازدواج کرده‌است که هر دو همسر او بازیگر بودند. آنا کارینا و آنه ویازمسکی همسران او هستند که در فیلم‌های متعددی از گدار حضور داشتند. همکاری او با کارینا که شامل آثار تحسین‌شده‌ای همچون (گذران زندگی (۱۹۶۲) دسته جدافتاده‌ها (۱۹۶۴) پی‌یرو خله (۱۹۶۵) است را نشریه فیلم‌میکر یکی از تاثیرگذارترین همکاریهای تاریخ سینما خوانده‌است.