داستان برند: Frito Lay محبوب‌ترین برند تنقلات در جهان

Frito Lay یکی از مشهورترین برندهای تنقلات در جهان است که از سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵) به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از برند پپسی فعالیت می‌کند.

اقیانوس آبی خبر – اخبار برندها|فریتو لی (.Frito-Lay Inc) برند تولیدکننده چیپس، پفک و انواع تنقلات است. این برند امروز به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از PepsiCo فعالیت می‌کند. فریتو لی برندهای مشهور تنقلات همچون Fritos،Cheetos،Doritos،Tostitos،Lay’s،Ruffles،Rold Gold و Walkers را تولید می‌کند. هریک از این برندها درآمد سالانه بالایی را برای فریتو لی به ارمغان می‌آورند. برخی آمارها درآمد هر برند را بیش از یک میلیارد دلار در سرتاسر جهان اعلام می‌کنند.

تاریخچه Frito Lay به دهه ۱۳۱۰ (۱۹۳۰) میلادی و دو شرکت مجزای Frito و Lay باز می‌گردد. این دو شرکت در سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱) با هم ادغام شده و از سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵) نیز به پپسی پیوستند. این ادغام، پپسی را علاوه بر فرمانروایی در بازار نوشیدنی‌های گازدار، به بزرگ‌ترین توزیع‌کننده فرآورده‌های اسنک در جهان تبدیل کرد.

تاریخچه تأسیس فریتو لی

همان‌طور که گفته شد، برند فریتو لی از ترکیب دو شرکت فریتو و لی زاده شده است. برای بررسی تاریخچه این برند باید داستان تأسیس این دو شرکت را در کنار هم مرور کنیم. شرکت‌هایی که هر دو در دهه ۱۳۱۰ (۱۹۳۰) تأسیس شده‌اند.
دهه ۱۳۱۰ (۱۹۳۰)، با یکی از بزرگ‌ترین رکودهای تاریخ همراه بود. در آن زمان، کاهش اشتغال باعث شد تا جوانان بسیاری در آمریکا به کارآفرینی روی بیاورند. المر دولین (Elmer Doolin) یکی از این جوانان بود که بر حسب تصادف، به صنعت چیپس و پفک وارد شد. در سال ۱۳۱۱ (۱۹۳۲)، صنعت تنقلات پردرآمد در تگزاس، بستنی بود که به خاطر جنگ برندها بر سر قیمت، دوران دشواری را سپری می‌کرد.
دولین به دنبال راهی برای کارآفرینی و کسب درآمد بود و یک روز در یک کافه در سن آنتونیو یک بسته چیپس ذرت به قیمت ۵ سنت خریداری کرد. در آن زمان، چیپس‌های ذرت یا Fritos (به زبان اسپانیایی به معنای سرخ شده) جزء تنقلات پرمصرف در جنوب غربی آمریکا بودند. روش تولید به این صورت بود که آشپزها خمیرهای ذرت را پهن و سپس ورقه‌ای کرده و پس از اضافه کردن ادویه، سرخ می‌کردند.
دولین از طعم اسنک ذرت ۵ سنتی بسیار راضی بود. او متوجه شد تولیدکننده این اسنک‌ها قصد فروش تجهیزات و کسب‌وکار خود را دارد و قیمت ۱۰۰ دلار را برای آن در نظر گرفته است. او هزینه خرید این کسب‌وکار و خصوصاً دستور پخت و ادویه محصولات را با قرض گرفتن از مادرش، تهیه کرد. در میان تجهیزات خریداری شده، یک دستگاه Potato Ricer نیز وجود داشت. این دستگاه برای تبدیل کردن خمیر سیب‌زمینی به اشکال دایره‌ای یا حتی دانه‌های ریز شبیه برنج استفاده می‌شود.
دولین تولید خود را در آشپزخانه مادرش شروع کرد. او شب‌ها چیپس ذرت می‌پخت و روزها آن‌ها را در ماشین فورد مدل T خودش می‌فروخت. ظرفیت تولید روزانه او در ابتدا ۴.۵ کیلوگرم بود که روزانه، ۲ دلار سود را از ۸ تا ۱۰ دلار فروش، عاید این جوان کارآفرین می‌کرد. او پس از مدت کوتاهی تجهیزات خود را ارتقاء داد و تولید را نیز به گاراژ خانگی منتقل کرد.
شرکت فریتو در کمتر از یک سال از شروع کار، ثبت شد و دفتر اصلی آن نیز از سن‌آنتونیو به دالاس رفت. این نقل مکان، به خاطر مزیت‌های توزیع بهتر در منطقه دالاس بود. تأسیس شرکت و جابجایی دفتر، قطعاً نیاز به نیروی جدید و افزایش توزیع را نیز ایجاد می‌کرد. دولین یک نفر را برای تحویل محصولات به فروشگاه‌ها استخدام کرد و مناطق تحت پوشش خود را گسترش داد. او پس از مدتی مجوز تولید چیپس سیب زمینی برای برندهای دیگر را اخذ کرده و مراکز تولیدی خود را در هیوستون تولسا و دالاس تأسیس کرد.
۹ سال پس از شروع به کار شرکت فریتو، دولین کسب‌وکار خود در ساحل غربی آمریکا را با تأسیس کارخانه در لس آنجلس گسترش داد. جنگ جهانی دوم و جیره‌بندی آن، مانعی بود که فریتو را نیز مانند بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر با بحران روبرو کرد. با پایان یافتن جنگ، فروش شرکت بار دیگر قدرت گرفت و در سال ۱۳۲۶ (۱۹۴۷) به ۲۷ میلیون دلار رسید.

تاریخچه تأسیس اچ. دابلیو لی

هرمن دابلیو. لی (Herman W. Lay) در سال ۱۲۸۸ شمسی (۱۹۰۹ میلادی) در شارلوت کارولینای شمالی متولد شد او از ۱۰ سالگی به دنیای کسب‌وکار وارد شد و انواع شغل‌ها را امتحان کرد. او فعالیت‌های متعددی از جمله فروش بستنی و توزیع چیپس سیب زمینی برند Barret را انجام داد تا این که در سال ۱۳۱۱ (۱۹۳۲) با قرض گرفتن ۱۰۰ دلار، مالکیت یکی از انبارهای این برند را در اختیار گرفت. او از آن زمان به‌عنوان یکی از توزیع‌کننده‌های برند بارت فعالیت کرد. نکته جالب این است که لی فعالیت خود را تقریباً همزمان با دولین شروع کرد.
هرمن نیز مانند دولین، یک خودروی فورد البته مدل A داشت. او محصولات بارت را در همین خودرو به فروش می‌رساند و سودی ماهانه معادل ۲۳ دلار کسب می‌کرد. رشد کسب‌وکار هرمن نیز به سرعت ادامه یافت و او در سال ۱۳۱۲ (۱۹۳۳) اولین فروشنده اختصاصی خود را استخدام کرد. تا سال بعد، تعداد کانال‌های فروش شرکت Lay به ۶ عدد رسید.
لی تا سال ۱۳۱۵ (۱۹۳۶) تعداد کارمندان خود را به ۲۵ نفر رساند و با نقل مکان به نشویل، تولید محصولات را نیز شروع کرد. اولین محصولات او، کراکرهای ساندویچی کره بادام زمینی و پاپ‌کورن بود. اولین محصولی که با برند Lay عرضه شد نیز همین پاپ‌کورن‌ها بودند که با نام کامل Lay’s Tennessee Valley Popcorn به فروش رفتند.
در آن سال، توسعه کسب‌وکار لی به منطقه مرکزی تنسی و جنوب کنتاکی با قدرت ادامه پیدا کرد و یک انبار جدید نیز در چاتانوگا تهیه شد. موفقیت اصلی این سال، خرید شرکت بارت بود. لی این شرکت را با مبلغ ۶۰ هزار دلار خریداری کرد و حتی برند محصولات آن را نیز در اختیار گرفت. پس از خرید بارت، نام رسمی شرکت به H. W. Lay & Company تغییر کرد.
جکسون‌ویل فلوریدا مقصد بعدی لی برای تأسیس مرکز تولیدی بود. پس از آن، میسی‌سی‌پی، کنتاکی و کارولینای شمالی نیز میزبان کارخانه‌های لی شدند. یکی از مدرن‌ترین مراکز تولیدی لی، در آتلانتا تأسیس شد که میزبان اولین خط تولید کامل چیپس سیب زمینی در جهان بود. از سال ۱۳۲۳ (۱۹۴۴)، برند Lay’s برای چیپس‌ها استفاده شد که امروز یکی از مشهورترین برندهای این محصول خوراکی است.
شرکت لی نیز برای تبلیغات خود یک کاراکتر طراحی کرد. این کاراکتر اسکار نام داشت و یک سیب زمینی خوشحال بود. از سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵) نیز مجوز تولید و فروش محصولات برند فریتو در جنوب شرقی آمریکا به آن‌ها اهدا شد.

ادغام فریتو، لی و پپسی‌کولا

شرکت‌های فریتو و لی در شهریور سال ۱۳۴۰ (سپتامبر سال ۱۹۶۱) فرآیند ادغام را نهایی کرده و شرکتی عظیم با درآمد سالانه ۱۲۷ میلیون دلار، فعال در صنعت تنقلات و اسنک تأسیس کردند. برندهای اولیه این شرکت جدید، فریتوز، لیز، رافلز و چی‌توز بودند. این ادغام، سیستم توزیع ملی در سرتاسر آمریکا را نیز برای شرکت جدید به همراه داشت. اولین رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت جدید نیز ویلیامسن بود. در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲)، لی مدیرعامل شد و دو سال بعد نیز ریاست هیئت مدیره را به وظایف خود اضافه کرد.
تا سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵)، درآمد شرکت فریتو لی به ۱۸۰ میلیون دلار رسید تعداد کارمندان آن‌ها نیز رکورد ۸ هزار نفر را پشت سر گذاشت. مراکز تولیدی تا آن سال به ۴۶ عدد رسیده بودند.

ادغام بزرگ بعدی، ملحق شدن فریتو لی به پپسی‌کولا بود. این ادغام در سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵) نهایی شد و شرکت جدید، با نام PepsiCo شروع به کار کرد. مدیریت شرکت جدید بر عهده مدیران پپسی‌کولا بود اما فریتو لی هنوز به صورت سازمانی مستقل فعالیت می‌کرد. لی تا سال ۱۳۶۱ (۱۹۸۲) در سمت‌های مختلف مدیریتی در شرکت جدید مشغول بود تا این که در آذر ۱۳۶۱ (دسامبر سال ۱۹۸۲) از دنیا رفت.
ادغام شرکت‌های پپسی و فریتو لی، به دو دلیل عمده انجام شد. دلیل اول این بود که پپسی‌کولا به‌عنوان رقیبی جدی برای فرمانروای بازار نوشیدنی‌ها یعنی کوکاکولا فعالیت می‌کرد و گستردگی سهام آن، احتمال فروش این شرکت به رقیب را بیش از پیش کرده بود. با تأسیس شرکت جدید پپسی‌کو، سهام مدیران تصمیم‌گیر در شرکت افزایش یافت و شانس فروش آن برای سهام‌داران دیگر با کاهش قابل توجهی روبرو شد.
دلیل بعدی، تمایل Frito Lay به توسعه کسب‌وکار به خارج از آمریکا بود. تا پیش از آن، فروش این شرکت به کانادا و آمریکا محدود بود اما همکاری جدید، شانس فروش در ۱۰۸ کشور جهان را برای آن‌ها فراهم می‌کرد. یک دلیل ساده نیز، وابستگی چیپس‌های نمکی به نوشیدنی‌های گازدار بود. در ابتدا قرار بود برندهای اختصاصی چیپس و پفک برای پپسی هم طراحی شوند اما قوانین مانع این کار شد و حتی خرید شرکت‌های دیگر در این صنعت نیز برای پپسی ممکن نبود.
برند محصولات فریتو لی با پیوستن به پپسی تغییری نکرد. چیپس‌های Lay’s در آن زمان محبوبیت بالایی پیدا کردند و در کل آمریکا به فروش می‌رفتند. در همان سال‌ها، فرآیند بررسی محصولات جدید با قدرت پیگیری شد و چیپس‌های تورتیلا با برند Doritos به‌عنوان اولین محصول پس از ادغام با پپسی، مورد بررسی قرار گرفتند.

افزایش رقابت در بازار تنقلات

دهه ۱۳۵۰ (۱۹۷۰)، با ظهور برندهای متعدد جدید در صنعت چیپس و پفک همراه بود. Frito Lay نه تنها از طرف رقبای داخلی، بلکه رقبای خارجی و برندهایی همچون Pringles و Chipos هم تهدید می‌شد. این برندها، سیب‌زمینی را خمیر کرده و در شکل‌های منظم در بسته‌بندی‌های جذاب عرضه می‌کردند. این بسته‌های جدید فضای کمتری اشغال می‌کردند، به‌راحتی خرد نمی‌شدند و عمر بیشتری هم داشتند.
برندهای پرینگلز و چیپوس به‌راحتی در یک کارخانه آماده شده و به کل کشور صادر می‌شدند. در واقع تولید آن‌ها نیاز به کارخانه در مناطق مختلف نداشت و در نتیجه، هزینه‌های تولید کمتر بود. دو غول تجاری با نام‌های Procter & Gamble و General Mills Inc نیز صاحبان این برندها بودند که شبکه قوی توزیع و تجارت را در اختیار داشتند.
Frito Lay رقبای متعدد دیگری هم در آمریکا داشت اما باز هم به‌عنوان فرمانروای این بازار به فعالیت خود ادامه داد تا این که در پایان دهه، فروش خود را به بیش از یک میلیارد دلار رساند. به‌هرحال آن‌ها هیچ‌گاه از رشد و توسعه خسته نشدند و در زمستان ۱۳۵۷ (پایان سال ۱۹۷۹) با تأسیس کارخانه‌ای جدید در شارلوت و توسعه کارخانه‌های دیگر، تولید خود را به اندازه یک سوم افزایش دادند.
سال‌های پایانی قرن بیستم با خرید شرکت‌ها و برندهای متعدد و همچنین ادغام‌های داخلی همراه بود. مجموعه‌های عملیاتی داخلی و بین‌المللی فریتو لی در سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶) به صورت یک سازمان واحد در آمدند. یک سال بعد، برند مشهور Cracker Jack از شرکت بوردن خریداری شد و در پی آن، برندهای متعدد تنقلات در اروپا و استرالیا نیز به زیرمجموعه این شرکت پیوستند. مقصد بزرگ بعدی، آمریکای جنوبی بود که با یک همکاری بزرگ با توزیع‌کنندگان کشورهای مطرح این منطقه، بازار ۳ میلیارد دلاری چیپس و پفک آمریکای لاتین، میزبان Frito Lay شد.
تا پایان قرن بیستم توسعه فعالیت‌ها و افزایش هرچه بیشتر بازاریابی برند فریتو لی، سهم آن‌ها از بازار آمریکا را به بیش از ۶۰ درصد رساند. آن‌ها پس از تصاحب سهم اصلی بازار داخلی، به فکر توسعه هرچه بیشتر جهانی خود افتادند؛ چرا که بازیگر بزرگ دیگری نیز در این زمینه وجود نداشت. قدم بزرگ اول برای توسعه حضور بین‌المللی، همکاری با شرکت بریتانیایی Walkers بود که حضور فریتو لی را در بازار اروپا قوی‌تر می‌کرد.

سال‌های اخیر و وضعیت کنونی

فریتو لی در دهه ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ (۲۰۰۰ و ۲۰۱۰)، تمرکز خود را روی بهبود برندهای موجود و تولید محصولاتی حتی با ترکیب محصولات قبلی معطوف کرده است. به‌عنوان مثال چیپس‌های Lay’s با چربی کم و همچنین محصولات بدون روغن با برند Baked از آخرین دستاوردهای این برند بوده‌اند. در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳)، یک خط محصولات جدید با نام Natural معرفی شد. فریتو لی ادعا می‌کند تمامی مواد تشکیل دهنده محصولات این برند، ارگانیک هستند.
در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) و تحت مدیریت آیرین روزنفیلد، خرید یک برند تولیدکننده تنقلات یعنی Pita Chip نیز در آمریکا نهایی شد. این برند تولیدکننده مواد غذایی نیز در جهت توسعه محصولات فریتو لی خریداری شد. در سال‌های بعد و با تکیه بر روش‌های تولید همین برند، تمرکز Frito Lay بر محصولات با مواد طبیعی نیز بیش از پیش شد.
در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰)، فرمولاسیون چیپس‌های Lay’s بار دیگر تغییر کرد و مواد کاملاً طبیعی به چرخه تولید آن‌ها اضافه شد. با این تغییر، فروش چیپس‌های برند لیز ۸ درصد افزایش یافت. در نتیجه، شرکت اعلام کرد که برندهای دیگر را نیز برای استفاده از مواد کاملاً طبیعی بازطراحی خواهد کرد.
فعالیت‌های اجتماعی نیز که به‌عنوان مسئولیت‌های معمول شرکت‌های بزرگ در جهان شناخته می‌شوند، هدف برنامه‌ریزی‌های Frito Lay در سال‌های اخیر بوده‌اند. پیاده‌سازی سیستم بازیافت یکپارچه، تأسیس مرکز توزیع با مصرف صد درصدی انرژی تجدیدپذیر و استفاده از کامیون‌های کاملاً الکتریکی در برخی از مسیرها، از برنامه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی این برند هستند.
Frito Lay در سال‌های اخیر به توسعه در کسب‌وکارهای دیگر نیز علاقه‌مند شده است. آن‌ها اولین ایستگاه پمپ گاز طبیعی خود را در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) راه‌اندازی کردند. برند Frito Lay در حال حاضر تحت مدیریت ویوک سانکاران فعالیت می‌کند و در میان برندهای برتر رسانه فوربز، در رتبه ۴۱ قرار دارد.